24 اردیبهشت برابر است با فتوای تاریخی میرزای شیرازی مبنی بر تحریم توتون و تنباکو. نهضت مردم ایران به رهبری روحانیت در جنبش تحريم توتون و تنباکو و فتواي تاريخي ميرزاي شيرازي در جریان سومین سفر ناصرالدين شاه به اروپا شکل گرفت که در آنجا امتيازي را در زمينه کشت، توزيع و فروش توتون و تنباکو به يکي از مشاوران و نزديکان نخست وزير انگليس به نام «ماژور تالبوت » واگذار کرد و در مقابل 25 هزار ليره دريافت کرد. جنبش تحريم توتون و تنباکو و فتواي تاريخي ميرزاي شيرازي در جریان سومین سفر ناصرالدين شاه به اروپا شکل گرفت که در آنجا امتيازي را در زمينه کشت، توزيع و فروش توتون و تنباکو به يکي از مشاوران و نزديکان نخست وزير انگليس به نام «ماژور تالبوت » واگذار کرد و در مقابل 25 هزار ليره دريافت کرد. مطابق اين قرارداد کمپاني «رژي» بايد سالانه 15 هزار ليره به صندوق دولت ايران واريز ميکرد و در مقابل کشت و فروش توتون و تنباکو را در انحصار خود ميگرفت يعني از زارعان ارزان ميخريد و گران ميفروخت.
در مقابل اين قراداد، مردم شهرهاي مختلف به رهبري روحانيت به مخالفت و مقابله پرداختند. در اين زمان سيد جمالالدين اسدآبادي به پيشنهاد سيدعلي اکبر فال اسيري که در تبعيد بود، نامهاي در اين زمینه به ميرزاي شيرازي نوشت. بعد از ارسال نامه ياد شده ميرزاي شيرازي تلگرافي به نزد شاه فرستاده و ميگويد کساني را که تبعيد کرده به کشور بازگرداند و درباره قرارداد، مخالفت خود را ابراز ميکند اما ناصرالدين شاه به اين تلگراف اعتنايي نکرد به همين دلیل ميرزاي شيرازي فتواي تاريخي خود را به اين شرح صادر کرد: «اليوم استعمال توتون و تنباکو باي نحو کان در حکم محاربه با امام زمان (عج) است.»
با صدور اين فتوا با جنبش عظيمي که به راه افتاد، در تاريخ 23 جمادي الاولي 1309 اعلاني در کوچه و بازار زده ميشود که «بر حسب حکم جناب ميرزاي شيرازي، اگر تا 48 ساعت ديگر امتياز دخانيات لغو نشود يوم آتيه جهاد است، مردم مهيا شويد.» ناصرالدين شاه ابتدا قصد مقاومت داشت اما در مقابل جنبش مردمي عظيمي که به راه افتاده بود مجبور شد ابتدا امتياز داخله و سپس کل امتياز را لغو کند.
به مناسبت این روز فهرستي از آثار منتشر شده درباره جنبش تحریم توتون و تنباکو را گردآوري كرده و بر مهمترین کتابهایی که تاکنون در این باره نوشته شده پرداخته است.
•«شكوه فقاهت: زندگي و شخصيت حضرت آيتالله ميرزاي شيرازي به همراه شرح حادثه تاريخي نهضت تنباكو»، داود نعيمي؛ ويراستار:كاظم عابدينيمطلق، فراگفت، 936 صفحه - وزيري (سلفون) - چاپ 1 سال 1392 - 2000 نسخه
•«تحلیل تطبیقی قیامهای تنباکو، تنگستان و ۱۵ خرداد»، محمدباقر رکنی، شیراز: فدک سبز، ۱۳۹۱، 72 صفحه
•«اندیشه تحریم و خودباوری»، موسی نجفی، موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، ۱۳۹۱، ۲۶۸ص.
•«نقش استعمار انگلیس در ماجرای تنباکو»، راهله ماسنانی؛ زیرنظر اعظم رحمتآبادی، مشهد: مهر طاهر، ۱۳۹۱، ۱۰۴ صفحه
•«تندبادي از سامراء: داستان تحريم تنباكو و قيام ملت ايران عليه قرارداد استعماري 1890 رژي»، علياكبر والايي - موسسه فرهنگي مدرسه برهان - 176 صفحه - وزيري (شوميز) - چاپ 1 سال 1391 - 1100 نسخه - 75000 ريال
•«روزنامه خاطرات اعتمادالسلطنه: وزير انطباعات در اواخر دوره ناصري: مربوط به سالهاي 1292 تا 1313 هجري قمري»، مقدمه:ايرج افشار - موسسه انتشارات اميركبير - 1154 صفحه - وزيري (گالينگور) - چاپ 7 سال 1390 - 5000 نسخه - 140000 ريال
موضوعات مرتبط: <-CategoryName- ><-CategoryName- >
برچسبها: